Recente onderzoeken naar de meest bekende gezondheidsvoordelen van thee

De wetenschap heeft relatief veel overeenstemming over een specifiek aantal gezondheidsvoordelen die samenhangen met het drinken van thee. De gezondheidsvoordelen houden verband met de bioactieve stoffen, vitamines en mineralen in thee. 

Thee in de schijf van vijf #

De Gezondheidsraad adviseert daarom al sinds 2015 drie koppen thee per dag. Deze richtlijn is ook opgenomen in de schijf van vijf (¹,²). In dit artikel wordt gekeken naar recente onderzoeken en:

• De specifieke gezondheidsvoordelen waar thee mee in verband wordt gebracht 
• De bevindingen uit deze onderzoeken naar thee
• De bewijskracht van deze onderzoeken naar thee

Het is belangrijk om te weten dat veel van de gezondheidsvoordelen van thee te maken hebben met de bioactieve stoffen in thee. De aandacht voor bioactieve stoffen als onderwerp voor studie is in de laatste decennia flink toegenomen. Tevens is de focus van deze studies steeds meer komen te liggen op hoe bioactieve stoffen zich gedragen in ons lichaam. 

Hierdoor is steeds meer bekend over welke bioactieve stoffen thee bevat en wat voor effecten deze stoffen, samen met de aanwezige vitamines en mineralen, zouden kunnen hebben op ons lichaam. 

Toch zijn de meeste onderzoeken in het beginstadium en worden veel in laboratoria uitgevoerd  (in vitro). Tevens zijn de meeste onderzoeken in mensen (in vivo) tot dusver op hele specifieke groepen mensen gedaan voor zeer specifieke toepassingen met thee extracten (in capsules of anderszins). De uitkomsten van veel onderzoeken zijn veelbelovend maar vaak niet te generaliseren naar thee drinkende mensen. Lees voor meer informatie ook ons blog artikel over onderzoeken naar thee.

Acht veelbesproken gezondheidsvoordelen van thee #

Hieronder worden acht veelbesproken specifieke gezondheidsvoordelen omschreven. Hiervan zijn twee bewezen en zes nog niet bewezen (³). Alle onderstaande gezondheidsvoordelen worden al wel onderzocht in mensen. Iets is bewezen als de bewijskracht van meerdere studies in mensen groot is. De bewijskracht is afhankelijk van de validiteit en betrouwbaarheid van de onderzoeken. Gezondheidsvoordelen die onbewezen zijn noemen wij onbewezen gezondheidsclaims, en gezondheidsvoordelen die bewezen zijn noemen wij bewezen gezondheidsvoordelen. 

Thee beschermt het cardiovasculaire systeem #

De polyfenolen in thee verlagen de bloeddruk en de cholesterol. Er zijn meerdere onderzoeken in mensen geweest waarbij het dagelijks drinken van zwarte en groene thee in verband wordt gebracht met een lagere bloeddruk en cholesterol. Dit verlicht de druk op de bloedvaten en beschermt het cardiovasculaire systeem. De gezondheidsraad vond de bewijskracht in 2015 groot en dit is onveranderd. Het is bewezen dat het drinken van 5 koppen zwarte thee de bloeddruk gemiddeld met 2 mmg Hg verlaagd. Dit zelfde effect kan ook behaald worden met het drinken van 3 koppen groene thee (⁴,⁵,⁶,⁷,⁸,⁹ en ¹⁰). 

De cholesterol verlaagt bij het drinken van drie koppen groene thee met 0,05 mmol/l, bij zwarte thee is dit effect niet bewezen. Door de lagere druk op de bloedvaten vermindert het drinken van drie koppen zwarte of vijf koppen groene thee ook de kans op een beroerte met 10%. 

Thee verlaagt de kans op diabetes #

De polysacchariden, alkaloïden en vrije aminozuren in thee verlagen de kans op diabetes. Deze bioactieve stoffen in thee helpen met het reguleren van de opname en het metabolisme van glucose, het beheersen van het postprandiale glucosegehalte en het verbeteren van de insulineresistentie. Het drinken van thee wordt in verschillende klinische onderzoeken in mensen sterk in verband gebracht met een lagere kans op diabetes. 

De Gezondheidsraad vond in 2015 de bewijskracht hiervoor groot, en dat is nog steeds zo. Het is bewezen dat het drinken van vier koppen zwarte thee of groene thee per dag samenhangt met een 15% lagere kans op diabetes mellitus type 2 (¹¹,¹² en ¹³).

Thee zou een antioxidante werking hebben #

Als het lichaam eten in energie omzet produceert het lichaam vrije radicalen. Dit zijn ‘gemene’ moleculen die gezonde cellen beschadigen (¹⁴). Deze beschadigingen worden in verband gebracht met vele chronische ziektes zoals kanker en zouden een belangrijke rol spelen in het ouder worden. Sommige bioactieve stoffen hebben een antioxidante werking, wat betekent dat ze de vrije radicalen kunnen neutraliseren. 

Thee van de theeplant bevat polyfenolen. Polyfenolen zitten ook in veel groente en fruit. Polyfenolen zijn een groep bioactieve stoffen waarvan vermoed wordt dat deze een antioxidante werking in het menselijke lichaam zouden kunnen hebben. De bewijskracht voor de antioxidante werking van thee is nog niet voldoende, er vinden wel veel klinische studies in mensen plaats en er zijn positieve onderzoeken, maar om de antioxidante werking van thee in het menselijk lichaam stevig te onderbouwen is er nog meer onderzoek naar mensen over langere tijd nodig.

Thee zou ontstekingsremmende eigenschappen kunnen hebben #

Sommige bioactieve stoffen in thee lijken potentieel ontstekingsremmende eigenschappen te hebben. Het zou hier met name om de pigmenten in zwarte en groene thee gaan. Dit is waarschijnlijk een van de redenen waarom mijn oma (en vele andere mensen) met een ontstoken oog vaak een theezakje op hun oog legde. Er zijn verschillende recente klinische onderzoeken in mensen die uitwijzen dat de dagelijkse consumptie van groene thee extract capsules een uitwerking heeft op verschillende soorten ontstekingen. Er is echter relatief weinig bekend over het drinken van thee en de effectiviteit van de ontstekingsremmende eigenschappen.  

Thee zou het immuunsysteem kunnen helpen te reguleren en te ondersteunen #

Polyphenolen in thee zouden het immuunsysteem kunnen helpen reguleren en ondersteunen. Er zijn verschillende onderzoeken in mensen geweest waarbij patiënten dagelijks thee extracten met twee keer 350mg polyphenolen toegediend kregen. De bevindingen uit deze onderzoeken zijn positief, maar het is niet bewezen dat het drinken van het aftreksel van de bladeren van de theeplant (ofwel thee) systematisch zou helpen bij het ondersteunen van het immuunsysteem. 

Thee zou de kans op sommige soorten kanker verlagen #

Catechines die tot de groep polyphenolen in thee behoren zouden een antioxidante werking kunnen hebben. De catechines zouden bijdragen aan het verlagen van de kans op verschillende soorten kanker. Er zijn meerdere onderzoeken geweest, en er zijn nog lopende onderzoeken in mensen. Het verband tussen het drinken van thee en het verlagen van de kans op kanker is nog niet aangetoond. Het verband tussen het drinken van thee en het verlagen van oxidatieve stress wordt wel steeds sterker, maar meer onderzoek is nodig. 

Thee zou de kans op obesitas kunnen verlagen #

Er zijn meerdere klinische onderzoeken geweest in mensen naar de effecten van groene thee extract op het lichaamsgewicht van mensen met obesitas. Onderzoeken waren vaak niet langer dan 12 weken onder vrouwen en mannen met obesitas. 

De resultaten van deze onderzoeken zijn tot dusver niet in overeenstemming met  elkaar. Het is tevens onduidelijk of het drinken van thee zou leiden tot een lagere kans op obesitas of overgewicht. Dit komt vooral doordat het verband moeilijk te leggen is. Het is tot dusver niet bewezen dat het drinken van thee zou leiden tot een lagere kans op obesitas, of overgewicht.  

Thee zou de lever beschermen #

De catechines in sommige natuurlijke producten lijken de lever te beschermen tegen beschadigingen. Thee is een van deze natuurlijke producten. De catechines in thee lijken ook een positieve impact te hebben op de door voeding en chemicaliën veroorzaakte stoornissen in de lever, waaronder leverschade door oxidatieve stress, ontsteking, steatose en fibrose. De meest recente onderzoeken in mensen met groene thee extract zijn veelbelovend maar nog niet voldoende om te spreken van een bewezen effect.

Thee en vier onderzoeken in dieren #

Vier specifieke gezondheidsvoordelen waarmee thee tot dusver in dieren in verband wordt gebracht zijn:  

Thee zou de nieren beschermen #

Meerdere onderzoeken wijzen erop dat thee mogelijk zou kunnen beschermen tegen nierbeschadigingen veroorzaakt door een vetrijk dieet. Deze onderzoeken bevinden zich allemaal in een beginstadium (in vitro) en zijn gedaan onder dieren (hoofdzakelijk ratten).

Thee zou de hersenen beschermen #

De laatste jaren is er meer aandacht voor de invloed van bioactieve stoffen in thee op de hersenen. Er is hierbij vooral veel aandacht voor L-theanine en de invloed die deze bioactieve stof heeft op hersen chemicaliën GABA, dopamine en serotonine (¹⁵). 

Tevens zijn er onderzoeken naar het beschermende effect, in termen van bescherming tegen leeftijdsgebonden neurodegeneratieve aandoeningen, depressie en het reguleren van de circadiane klok. Deze onderzoeken bevinden zich allemaal in een beginstadium en zijn alleen uitgevoerd op dieren (hoofdzakelijk ratten).

Thee zou de darmen beschermen #

Meerdere onderzoeken in ratten wijzen erop dat de bioactieve stoffen in thee mogelijk maagzweren kunnen remmen en de maag-darmstelsel functie zouden kunnen verbeteren.

Thee zou een anti microbe werking hebben #

Meerdere onderzoeken in ratten wijzen erop dat de bioactieve stoffen in thee de samenstelling van de darmmicrobiota kunnen beïnvloeden (gunstige micro-organismen verhogen en schadelijke micro-organismen verminderen). Dit kan behulpzaam zijn voor mensen met een risico op obesitas, metabool syndroom, hyperlipidemie en hart- en vaatziekten. Daarnaast wijzen sommige onderzoeken erop dat thee een antibacteriële, schimmelwerende en antivirale werking zou kunnen hebben.

Thee is ook hydraterend en goed voor de orale gezondheid #

Anders dan de bovenstaande onderzoeken is ook bewezen dat thee hydraterend is en dat een gezonde hoeveelheid thee goed is voor onze orale gezondheid. Dit komt door de aanwezige fluoride in thee (¹⁶). Fluoride beschermt tegen tandbederf en ondersteunt botmineralisatie, waardoor botten sterker worden.

Afvallen met thee  #

Het is niet bewezen dat de bioactieve stoffen of anderszins werkzame stoffen in thee getrokken van de bladeren van de theeplant een invloed hebben op vetcellen of metabolisme in mensen. Meer over afvallen met thee en de meest recente onderzoeken hierover vind je hier.