Thee heeft als medicinale drank een verrassende en lange geschiedenis. Vele aspecten van deze geschiedenis kunnen sinds kort vanuit de wetenschap steeds vaker verklaard worden, en het lijkt erop dat een al eeuwenoude vermeende positieve eigenschap (rustige alertheid) ook steeds beter verklaard kan worden.
Thee als medicinale drank
Bij de ‘ontdekking’ van thee rond 3.000 jaar voor Christus werd in China thee aanvankelijk beschouwd als een medicinale drank, niet als iets ‘lekkers’ voor tijdens het ontbijt of om überhaupt zomaar te drinken. Dit werd in China en de rest van de wereld pas veel later gebruikelijk.
Zelfs toen Nederlandse handelaren het stokje in het verspreiden van thee van boeddhistische monniken rond 1600 overnamen, en begonnen met het importeren van thee naar Europa, was dit in eerste instantie ook als medicinale drank en wondermiddel. Thee werd verkocht aan de allerrijkste voor allerlei kwalen. Later, aan het begin van de industriële revolutie in Engeland werd van thee ook gedacht dat het werknemers zou helpen productief te blijven tijdens de lange werkdagen. Missionarissen gebruikte thee om ‘barbaren’ te ‘civiliseren’. En in tijden van de industriële revolutie (rond 1830) verscheen thee weer als medicinaal hulpmiddel op het toneel bij de temperance movement. Bier moest ingeruild voor thee.
Hedendaagse associaties en wetenschap
Kortom, ergens weten theedrinkers al eeuwen dat thee medicinale eigenschappen heeft, en tegenwoordig wordt thee nog steeds geassocieerd met rust, kalmte en gezondheid. De vraag is nu: kan thee echt helpen bij het verbeteren van de concentratie? Wat zegt de wetenschap hierover? Meer onderzoek is nodig, maar onderzoekers weten wel steeds meer, en interessant genoeg lijkt de geschiedenis aan te sluiten op de hedendaagse wetenschap.
Thee voor de concentratie en verhoogde productiviteit
Concentratie zegt iets over de mate waarop jij je aandacht op iets kan richten. Uit recente onderzoeken wordt steeds duidelijker dat sommige bioactieve stoffen in thee kunnen zorgen voor een rustige alertheid waardoor verbeterde cognitieve prestaties mogelijk zijn. Thee doet dus niet direct iets met jouw concentratie, maar thee brengt je wel in een staat van rustige alertheid waarin het makkelijker is voor jou om je te concentreren. Het lijkt dus dat de monniken, arbeiders en missionarissen iets geloofden wat de wetenschap steeds beter kan verklaren.
De samenstelling van thee (l-theanine en caffeine)
De verklaring voor wat al eeuwen geloofd wordt ligt in de bioactieve stoffen l-theanine en cafeïne. Thee bevat net zoals koffie cafeïne, alleen dan minder en in een andere samenstelling. Deze andere samenstelling komt doordat thee ook l-theanine bevat. Dit is een vrije aminozuur die in alle theesoorten van de theeplant voorkomt. Volgens steeds meer onderzoeken balanceert l-theanine het stimulerende effect van cafeïne en zorgt de combinatie van l-theanine en cafeïne voor een rustigere en langdurige alertheid. Ik heb voor de geïnteresseerden een aantal onderzoeken hierover verzameld:
- Giesbrecht, T., Rycroft, J. A., Rowson, M., & De Bruin, E. A. (2010). The combination of L-theanine and caffeine improves cognitive performance and increases subjective alertness. Nutritional Neuroscience, 13(6), 283–290. https://doi.org/10.1179/147683010×12611460764840
- Dietz, C., & Dekker, M. (2017). Effect of green tea phytochemicals on mood and cognition. Current Pharmaceutical Design, 23(19), 2876–2905. https://doi.org/10.2174/1381612823666170105151800
- Gilbert, N. (2019). The science of tea’s mood-altering magic. Nature, 566(7742), S8–S9. https://doi.org/10.1038/d41586-019-00398-1
- Okello, E., Mendonça, N., Stephan, B. C. M., Muñiz‐Terrera, G., Wesnes, K., & Siervo, M. (2020). Tea consumption and measures of attention and psychomotor speed in the very old: the Newcastle 85+ longitudinal study. BMC Nutrition, 6(1). https://doi.org/10.1186/s40795-020-00361-8
- Feng, L., Ng, T., Kua, E. H., Lee, T., & Preedy, V. R. (2015). Tea and Cognitive Health. In Elsevier eBooks (pp. 903–913). https://doi.org/10.1016/b978-0-12-407824-6.00083-5
Wil je meer leren over de bioactieve stoffen in thee? Cafeïne of l-theanine? Neem een kijkje op de thee kennisbank.
Wat is de beste thee voor een verbeterde concentratie?
Ik heb hierover nog geen vergelijkend onderzoek kunnen vinden. Maar ik lees wel dat typische gedeeltelijk in de schaduw verbouwde Japanse theesoorten aangeprezen worden door blogs en verkopers. Dit zijn theesoorten zoals:
Hier zou wat in kunnen zitten, want uit onderzoek is wel bekend dat zonlicht aminozuren omzet in polyfenolen. Daarom bevatten verschillende Japanse theesoorten die in de schaduw gekweekt worden meer aminozuren (en minder polyfenolen) dan thee die in direct zonlicht wordt gekweekt.
Heb jij een prangende vraag over thee? Stel hem in de reacties!
Reacties